by Nazan Saatci ve Dostlari on Monday,
Yaşadığımız dünya, felekler, yıldızlar, ay ve güneş birer âlemdir. Bütün bu âlemler bir ahenk içindedirler. Bu, Allah'ın Rab sıfatının bir tecellisidir. Dünyadaki düzenin kaidelerini koyup, varlıkları bir ahenk içinde yaşatma da Rab sıfatının gereğidir. Doğmamız, büyümemiz, ölmemiz, insanlardaki yücelik, ahlâk, terbiye, kemal hep Rubûbiyet sıfatının yansımasındandır. Gözün görmesi, aklın ermesi, bütün iş ve hareketler, olma ve oluşma Rab sıfatının bir tecellisidir. Onsuz bir hareket ve düşünce yoktur. Gerek Kur'ân-ı Kerîm'de gerek hâdis-i şeriflerde gecen birçok güzel ismi vardır. Aslında bu isimleri iki grupta ele almak mümkündür:
a) Hak Teâlâ'nın zatına mahsus bir özel isim olan "Allah" lâfz-ı şerifi Ondan başka bir varlık hakkında kullanılmamıştır. Kullanılması caiz değildir. Bu ismin tesniyesi (ikil siğası) ve çoğulu da yoktur. Bir başka dile tercüme edilemez, hiçbir kelime onun yerini tutamaz.
b) Allahu Teâlâ'nın ikinci gruba giren isimleri, sıfatlarından alınan isimlerdir. Ayet ve hadislerde Cenâb-ı Hakk'ın pekçok güzel isminden bahsedilir. Bunlardan her biri O'nun sıfatları ile ilgili ve onlardan alınan isimlerdir. Rahman, Rahîm, Âlîm, Hâlik vs. gibi. Bu isimler bir başka dile tercüme edilebilir. Meselâ, Hâlik ismi, yaratan veya yaratıcı olarak söylenebilir. Müminin Allah hakkındaki inancı, O'nun zâtının mukâddes olduğu, diğer zat ve eşyâyâ benzemediği, yüce sıfatlarla sıfatlandığıdır. Allah kendisini Esmâü'l-Hüsnâ en güzel isimler ile isimlendirmiştir (el-A 'râf, 7/180; el-İsrâ, 17/1 10; Tâhâ, 20/7; el-Haşr, 59/24). Doksan dokuz adet olan bu isimlerin basında "Allah gelir. Diğer isimlerin hiçbiri anlam ve içerik itibarıyla "Allah" isminin yerini alamaz. Bu nedenle, İslâm'a girecek kişi, "Lâ ilâhe İllâllah" der; "Lâ ilâhe illarahman" demez. Namaza başlarken, "Allahü Ekber"der; "Rahman Ekber" diyemez. Allahu Teâlâ'nın bütün isimleri güzeldir. Kur'an-ı Kerîm'de, "Allah'ın güzel isimleri vardır. O halde Allah'a o güzel isimlerle dua edin" (el-A'râf, 7/180);
"De ki: "İster Allah deyip dua edin, ister Rahman deyip dua edin; hangisi ile dua ederseniz edin, onun güzel isimleri vardır '' (el-İsrâ, 1 7/110) buyurulmuştur.
Peygamber efendimiz de bir hadislerinde şöyle buyurmuştur: "Allahu Teâlâ'nın doksan dokuz ismi vardır. O isimleri kim ezberlerse (sayar, manasını anlar ve şuûruna ererse) cennete gider. şüphesiz, Allah tektir ve tek olmayı sever" (Buhârî, Daavât, 68). Allahu Teâlâ'nın isimleri doksandokuz isimden ibaret değildir. O'nun ayet ve hadislerde gecen başka isimleri de vardır. Yalnız Tirmizî ve İbn Mâce'de geçen bir hadiste bu doksan dokuz isim teker teker sayılmıştır. Bu isimler şunlardır:
1-"Allah": O kendinden başka hiç bir ilah bulunmayan tek bir Allah'tır.
2-"er-Rahman": Esirgeyici,bütün mahlukatına rahmetiyle muamele eden (dünyada)
3-"er-Rahim": Bağışlayıcı,sevdiklerine ve müminlere merhamet eden (ahirette)
4-"el-Melik": Mülkün sahibi, mülk ve saltanatı devamlı olan.
5-"el-Kuddüs": Her türlü eksiklik ve ayıplardan münezzeh olan.
6-"el-Selam": Her çeşit afet ve kederlerden emin olan.
7-"el-Mü'min": Kullarına emniyet veren. Kendinin ve peygamberlerinin doğruluğunu ortaya koyan, kullarına yaptığı vadinde sadık.
8-"el-Müheymin": Saltanatı hakkında dilediği gibi tasarruf eden,her şeyi gözetip koruyan.
9-"el-Aziz": İzzet sahibi, mağlup edilmesi imkansız olan, her şeye galip olan.
10-"el-Cabbar": Azamet ve kudret sahibi,istediğini mutlak yapan,dilediğine muktedir olan.
11-"el-Mütekebbir": Ululuk sahibi,her şeyde ve her hadisede büyüklüğünü gösteren.
12-"el-Halik": Her şeyin varlığını ve geçireceği halleri takdir eden, yaratan, yoktan vareden büyüklükte eşi olmayan.
13-"el-Bari": Her şeyin aza ve cihazını birbirine uygun yaratan.
14-"el-Musavvir": Tasvir eden, her şeye bir şekil ve hususiyet veren.
15-"el-Gaffar": Kullarının günahını örten, mağfireti çok, günahları bağışlayıcı.
16-"el-Kahhar": Her şeye, her istediğini yapacak surette, galip ve hakim.
17-"el-Vahhab": Çok fazla ihsan eden, çeşit çeşit nimetleri daima bağışlayan.
18-"el-Rezzak": Bütün mahlukatın rızkını veren ve ihtiyacını karşılayan.
19-"el-Fettah": Her türlü müşkülleri açan ve kolaylaştıran, darlıktan kurtaran.
20-"el-Alim": Her şeyi en ince noktasına kadar bilen, ilmi ebedi ve ezeli olan.
21-"el-Kabıt": Dilediğine darlık veren, sıkan, daraltan.
22-"el-Basit": Dilediğine bolluk veren, açan, genişleten.
23-"el-Hafıd": Yukarıdan aşağıya indiren, alçaltan, dereceleri düşüren.
24-"el-Rafi": Yukarı kaldıran, yükselten, dereceleri yükselten.
25-"el-Muiz": İzzet veren, aziz kılan.
26-"el-Müzil": Zillete düşüren, hor ve hakir eden.
27-"el-Semi": Her şeyi işiten, kullarının niyazını kabul eden.
28-"el-Basir": Her şeyi gören.
29-"el-Hakem": Hikmet sahibi olan,yaptığı her işte hikmeti gözeten, hükmeden.
30-"el-Adl": Son derece adaletli olan.
31-"el-Latif": En ince işlerin bütün inceliklerini bilen, lütuf ve ihsan sahibi olan.
32-"el-Habir": Her şeyi iç yüzünden, gizli tarafından haberdar olan.
33-"el-Halim": Yumuşak davranan, hilmi çok olan.
34-"el-Azim": Pek azametli olan,yüce.
35-"el-Gafur": Çok bağışlayan, mağfireti çok.
36-"el-Şekur": Kendini rızası için yapılan amelleri daha ziyadesi ile karşılayan.
37-"el-Aliyy": Çok yüce.
38-"el-Kebir": Pek büyük.
39-"el-Hafız": Yapılan işleri bütün tavsilatıyla hıfzeden,her şeyi afad ve beladan koruyan.
40-"el-Mukit": Bilen, tayin eden. Her yaradılmışın rızkını veren.
41-"el-Hasib": Herkesin hayatı boyunca yaptıklarının bütün teferruatıyla hesabını iyi bilen. Mahlukatına kafi olan.
42-"el-Celil": Azamet sahibi olan, ululuk sahibi olan.
43-"el-Kerim": Çok ikram edici
44-"el-Rakib": Bütün varlıklar ve bütün işler murakabesi altında bulunan.
45-"el-Mucib": Kendine yalvaranların isteklerini veren, duaları kabul eden.
46-"el-Vasi": Lütfu bol olan.
47-"el-Hakim": Emirleri, kelamı ve bütün işleri hikmetli, hikmet sahibi olan.
48-"el-Vedud": İyi kullarını seven,rızasına indiren ve sevilmeye layık olan.
49-"el-Mecid": Şanı,şerefi çok üstün olan.
50-"el-Bais": Ölüleri dirilten, kabirlerden çıkaran.
51-"el-Şehid": Her zaman ve her yerde hazır ve nazır olan.
52-"el-Hakk": Vacib'ul vücut olan, varlığı hiç değişmeden duran.
53-"el-Vekil": Tevekkül sahiplerinin işini düzeltip onlardan daha iyi temin eden.
54-"el-Kaviyy": Pek kuvvetli.
55-"el-Metin": Pek güçlü.
56-"el-Veliyy": Seçkin kullarının dostu.
57-"el-Hamid": Ancak kendine hamd edilen,b ütün varlığın diliyle övülen.
58-"el-Muhsin": Namütanahi de olsa, bir bir herşeyin sayısını bilen.
59-"el-Mubdi": Mahlukatı maddesiz ve örneksiz olarak baştan yaratan.
60-"el-Muid": Yaradılmışları yok ettikten sonra tekrar yaratan.
61-"el-Muhyi": İhya eden,dirilten,can bağışlayan, sağlık veren.
62-"el-Mümit": Canlı, bir mahlukatın ölümünü yaratan, öldüren.
63-"el-Hayy": Diri, tam ve mükemmel manasıyla hayat sahibi.
64-"el-Kayyum": Yarattıklarının işini çeviren her işleneni bilen,evveli olmayan.
65-"el-Vacid": İstediğini, istediği vakit bulan.
66-"el-Macid": Kadri ve şanı büyük, kerem ve müsemahası bol.
67-"el-Vahid": Tek. Zatında, sıfatlarında, isimlerinde, efailinde ortağı ve benzeri olmayan.
68-"el-Samed": Her şey O na muhtac, fakat O hiç birşeye muhtaç değil.
69-"el-Kadir": İstediğini, istediği gibi yaratmaya muktedir olan.
70-"el-Mukdedir": Kuvvet ve kudret sahipleri üzerinde dilediği gibi tasarruf eden.
71-"el-Mukaddim": İstediğini öne getiren, öne alan.
72-"el-Muahhir": İstediğini geri koyan, arkaya bırakan.
73-"el-Evvel": Her şeyden önce var olan.
74-"el-Ahir": Her şey helak olduktan sonra geri kalan.
75-"el-Zahir": Varlığı sayısız delillerle açık olan.
76-"el-Batın": Akılların idrak edemeyeceği yüceliği gizli olan.
77-"el-Vali": Bu muazzam kainatı ve bütün hadisatı tek başına idare eden.
78-"el-Müteali": Aklın mümkün gördüğü her şeyden, her halden pek yüce olan.
79-"el-Berr": Kullarına iyilik ve ihsanı,nimetleri bol olan.
80-"el-Tevvab": Tevbeleri kabul edip günahları bağışlayan.
81-"el-Muntekım": Günahkarlara,adaletiyle, müstahak oldukları cezayı veren.
82-"el-Afüvv": Affeden, mağfiret eden.
83-"el-Rauf": Merhamet edici.pek şefkatli.
84-"Malik'ül-Mülk": Mülkün ebedi ezeli sahibi.
85-"Zülcelali ve'l-İkram": Hem azamet sahibi, hem fazlu kerem sahibi.
86-"el-Muksit": Hükmünde ve işlerinde adaletli olan.
87-"el-Cami": İstediğini istediği zaman istediği yerde toplayan.
88-"el-Ganiyy": Çok zengin, hiç birşeye muhtaç olmayan.
89-"el-Mugni": Dilediğine zenginlik veren müstağni kılan.
90-"el-Mani": Bazı şeylerin meydana gelmesine müsaade etmeyen, engelleyen.
91-"el-Darr": Elem ve zarar verecek şeyleri yaratan, hüsrana uğratan.
92-"el-Nafi": Hayır ve menfaat verecek şeyleri yaratan, faydalandıran.
93-"el-Nur": Alemleri nurlandıran, dilediğine nur eden, nur olan.
94-"el-Hadi": Hidayete kavuşturan, kulunu hayırla muvaffak kılan.
95-"el-Bedi": Örneksiz,misalsiz, acaip ve hayret verici alemler yaratan.
96-"el-Baki": Varlığının sonu bulunmayan,ebedi olan.
97-"el-Varis": Varlığı devam eden, servetlerin hakiki sahibi.
98-"el-Raşit": Bütün alemleri dosdoğru bir nizam ve hikmetle akıbetine ulaştıran.
99-"es-Sabur": Çok sabırlı olan, isyankarlardan acele intikam almayan.
No comments:
Post a Comment